Verhalen vol passie: De Heemshof

Woonvereniging zet zich in voor botanische graslanden

Groene vrijwilligers werken met veel passie aan hun terreinen. In elke nieuwsbrief vertellen we één ‘groen verhaal vol passie’. 

Meer dan wonen alleen

Verfbrem, kraailook, rietorchis of grote tijm zijn niet de eerste plantensoorten waar je aan denkt bij weidegronden. Niemand had  50 jaar geleden kunnen bedenken dat deze planten nu in geuren en kleuren bloeien op het terrein van de Heemshof. Vlakbij landgoed en kasteel Marquette in Heemskerk leidt een klein, groen weggetje je naar een oude boerderij waar op de voorkant de letters ‘Heemshof’ staan. Als je er snel langs zou rijden, zou je misschien denken dat dit een normale boerderij is, maar er wordt hier al een tijd lang niet meer geboerd. Vanaf vermoedelijk eind 18e eeuw stond hier melkvee en werd de melk tot kaas en boter verwerkt. In de jaren zeventig van de vorige eeuw bleef het maar onduidelijk of het boerenbedrijf voortgezet kon worden. Lia Wentink en haar man Lambert Koppers namen het initiatief om de melkveehouderij een nieuwe bestemming te geven. De koeien werden verkocht en zes woningen en een aantal gemeenschappelijke kamers kwamen in de plaats van de stallen. Zo was Woonvereniging de Heemshof ontstaan. De vereniging bestaat uit 13 mensen die samen wonen in de voormalige boerderij met leeftijden variërend van vijftien tot zevenennegentig jaar oud. Een gevarieerd gezelschap dat meer doet dan alleen samen ‘wonen’.

Grasland omgetoverd tot bloemenzee

Ongeveer drie hectare aan weidegronden bleven, na het vertrek van de koeien, over. Vanaf dat moment ging Lambert Koppers het natuurlijker onderhouden, het startschot voor veel moois. Inmiddels beheert de woonvereniging de voormalig weidegronden en sinds 2011 is het grootste deel van het terrein natuur geworden. De vrijwilligers van de Heemshof beheren het samen als bloemrijk grasland, gericht op verschraling en vernatting en hebben inmiddels plantensoorten op het terrein staan als grote ratelaar, koekoeksbloem en grote pimpernel.

Beheer en bodem

Wat het terrein nog interessanter maakt is dat er twee verschillende bodemtypes aanwezig zijn. Aan de oostzijde van de boerderij is het zanderig, hoger en droog. Op dit zanderige deel is bij de aanleg in 2011 maaisel van een weide uit de duinen gestrooid wat er direct voor heeft gezorgd dat bepaalde plantensoorten geïntroduceerd zijn. Verfbrem, ratelaar, knoopkruid en sint janskruid stonden er direct. Door het introduceren van maaisel uit de duinen is ook een minder welkome plant meegekomen, namelijk duinkruiskruid. Deze plant is giftig voor de paarden die er een deel van het jaar staan en kosten erg veel tijd en moeite om te verwijderen. Tot op heden houden de vrijwilligers zich daarmee bezig, maar het gaat langzaam de goede kant op. Goed verschralingsbeheer zorgt ervoor dat het terrein zich blijft door ontwikkelen en inmiddels kun je er grote tijm, wondklaver en kleine pimpernel vinden. De aanhouder wint!  De noordzijde is natter, heeft slootjes en ligt op de voormalige rivierbedding van het oerij, daarom bestaat de grond daar uit leem en klei. Op dit voedselrijkere stuk gaat het verschralen langzamer. Toch heeft het beheer ook hier gezorgd voor een bloemrijk grasland met verschillende soorten grassen en kruiden. De slootrand is geplagd en zo zijn natuurlijke oevers ontstaan.

Finetunen

Door de geschiedenis van het terrein kunnen heel lokaal op het terrein de omstandigheden nogal variëren. Daarom wordt er ieder jaar opnieuw gekeken welke delen wanneer moeten worden gemaaid. De vrijwilligers houden nauwlettend in de gaten wat er allemaal groeit en passen daar het beheer op aan. Door het beheer telkens opnieuw iets bij te stellen en goed te kijken wat het resultaat daarvan is, leren zij hun gebied steeds beter kennen. Zelfs op kleine stukjes op het terrein maaien zij gerust een keer minder of juist een keer extra, dat is wat we noemen echt ‘finetunebeheer’. Dat dit mogelijk is, komt door een combinatie van heel enthousiaste mensen en de juiste middelen. Een aantal jaar geleden heeft de groep een eigen maaibalk aangeschaft door middel van de NPL-bijdrage.

Door de energie van de vrijwilligers van de Heemshof is een waar stukje natuur ontstaan waar, naast planten, ook steeds meer aandacht is voor andere soortgroepen. Zo is de woonvereniging ook een paddenwerkgroep en hebben ze een bewoonde kerkuilenkast. Een drukke, groene bedoening daar in Heemskerk!

Nog meer weten over de Heemshof? Kijk dan gerust op hun website.