Forten in Noord-Holland
Ontdek de spannende verhalen van de forten & verdedigingswerken
Verspreid over Noord-Holland liggen tientallen forten en verdedigingswerken. Rond Beverwijk liggen de Lunetten, rond Den Helder de Stelling van De Helder. Maar de bekendste ligt rondom Amsterdam. Een bijzondere verdedigingsring van 46 forten en batterijen en een grote hoeveelheid dijken en sluizen: de Stelling van Amsterdam. Een ingenieus bouwwerk dat het mogelijk maakte om het omringende land onder water te zetten om Amsterdam te verdedigen. Hoewel nooit gebruikt, is de Stelling een historisch monument voor Nederland en staat sinds 1996 op de werelderfgoedlijst van UNESCO. Een groot gedeelte van dit monument is opengesteld voor publiek en is een ideaal dagje uit voor jong en oud.
Tegenwoordig hebben de forten elk hun eigen bestemming. Zo zijn er musea, wellnesscentra, oefenruimtes voor muzikanten, ateliers, zorgcentra en nog veel meer. Voor ieder wat wils dus. Wie meer wil leren over het bijzondere landschap waarin de forten liggen, doet de audiotour in het gloednieuwe belevingscentrum Fort K'IJK bij Krommenie. Om vervolgens naar buiten te gaan om per fiets of wandelend de mooie omgeving te verkennen. We hebben een prachtige fietsroute langs de liniedijken voor je klaar staan.
Fort bij Krommeniedijk
Fort bij Krommeniedijk ligt midden in de weilanden tussen Krommenie en Uitgeest. Een ideale tussenstop tijdens een fietstocht. In het belevingscentrum kun je een audiotour doen en gezellig iets drinken in de theeschenkerij.
Fort bij Veldhuis
Fort bij Veldhuis ligt ten oosten van Heemskerk, vlakbij de golfbaan. In het fort zelf is een museum over de luchtoorlog tijdens de Tweede Wereldoorlog ingericht. In de omgeving kun je heerlijk fietsen langs de slingerende liniedijk.
Planten en dieren van de forten
Voor planten en dieren zijn de forten kleine oases van rust en ruimte. In de directe omgeving van het fort vallen vooral de vele eenden en andere watervogels in de grachten op. Hier en daar staat een rietkraag waarin rietvogels zoals de kleine karekiet en rietgors zich schuilhouden. Bovenop de forten groeien allerlei planten die we vooral uit de duinen kennen, zoals zandblauwtje, wilde tijm, kruipend stalkruid en hazenpootje. Ze zijn in een ver verleden meegekomen met het kalkrijke duinzand dat werd gebruikt om de forten af te dekken. Muizen zijn gek op deze ruige begroeiing. Hier kunnen ze hun holletjes graven. De 'biddende' torenvalken in de lucht wachten geduldig tot een muis zich laat zien. In de nacht wordt het luchtruim overgenomen door de vele vleermuizen die razendsnel de insecten uit de lucht plukken. Des te verder we van de forten komen, des te weidser wordt het landschap. Hier voelen weidevogels als de grutto, tureluur en kievit zich thuis.
Help mee de forten te beschermen
Ben je ook een liefhebber van de forten? Met een kleine bijdrage help je ons om die stoere gebouwen en omringende natuur te beschermen voor de toekomst. Word Beschermer en binnen enkele dagen ontvang je het welkomstpakket met natuurpas, wandelgids én magazine.
Je bent al Beschermer vanaf € 2,75 per maand
Lees meerWat we doen met jouw bijdrage
Wat wij doen voor forten & verdedigingswerken
Als beheerder/eigenaar van een aantal forten is het onze primaire taak om ervoor te zorgen dat de bijzonde geschiedenis behouden blijft voor de toekomst. Om te beginnen willen we dat de gebouwen in topconditie zijn. Hierbij zoeken we nadrukkelijk de samenwerking met andere partijen, om de kosten van dit onderhoud te delen. Inmiddels heeft een aantal forten dan ook een nieuwe bestemming gekregen. In het Fort aan de Sint Aagtendijk bij Beverwijk oefenen muzikanten in geluidsarme oefenruimtes, terwijl even verderop in de donkere ruimtes van Fort Zuidwijkermeer een kaasbedrijf de kazen laat rijpen. En recent is het prachtige Fort bij Krommeniedijk voor een deel in gebruik genomen als woonruimte voor autistische jongeren. Met deze nieuwe bestemmingen krijgen de forten een duurzame toekomst. Daarnaast zorgen we ervoor we dat de natuur in de omgeving floreert. Door waar mogelijk gebieden met elkaar te verbinden, het landschap open te houden en bij de forten historische beplanting te herstellen. Samengevat zijn de belangrijkste thema's:
-
De fortgebouwen in topvorm houden. Met een sluitende exploitatie door slimme samenwerkingen.
-
Robuuste en verbonden natuur, duurzaam in stand gehouden
-
Aandacht voor de kleine(re) elementen uit de stellingen, zoals kazematten en kruitmagazijnen
-
Een aantrekkelijk en gevarieerd aanbod voor bezoekers
Restauratie Fort bij Krommeniedijk
Nieuwe multifunctionele bestemming voor fort
In 2017 is na 1,5 jaar hard werken het compleet vernieuwde Fort bij Krommeniedijk opgeleverd. In een deel van het gebouw wonen autistische jongeren. Ook is er een belevingscentrum waar bezoekers meer zien en leren over de bijzondere natuur van de forten. Dankzij moderne technieken zoals aardwarmte, zonnepanelen en opvang van regenwater is het fort voor 80% zelfvoorzienend.
Hoe kan jij helpen?
Ben je ook gefascineerd door de militaire geschiedenis van de forten? En wil je helpen om die bijzondere historie te behouden voor de toekomst? Dat kan op allerlei manieren, afhankelijk van wat je aanspreekt en wat er het beste bij je past. Mensen die graag de handen uit de mouwen steken, kunnen zich aansluiten bij ons team vrijwilligers en helpen bij uiteenlopende werkzaamheden. Een financiële bijdrage is uiteraard ook mogelijk. Je kunt donateur worden, een periodieke schenking afsluiten of een vrije gift geven. Of wat dacht je van een inzamelingsactie tijdens je verjaardag of jubileum? Dat zorgt vaak voor leuke reacties en kan een verrassend hoge donatie opleveren. Hoe je ons ook helpt om de forten te beschermen, elke bijdrage is van harte welkom!
