Tapuit verspreidt zich

Boswachter Tim Zutt voorzichtig hoopvol

Door: Truus Zonneveld

Goed nieuws over de vogelstand is tegenwoordig meer dan welkom. Als het dan ook nog de tapuit betreft, is dat extra reden om op te veren. Boswachter Tim Zutt die in de Noordduinen al een benijdenswaardig populatie tapuiten heeft, meldt dat ‘zijn’ tapuiten nu ook opduiken in het Rozenduin bij Bergen aan Zee, de Pettemerduinen en het Zwanenwater. Ze hebben daar ook jongen voortgebracht.

En dat terwijl dit ranke vogeltje zo trouw aan zijn omgeving is! Tim, hoe kan dat?

“Het kan bijna niet anders dan dat dit komt door onze nestbescherming. We beschermen al jaren de nesten met kippengaas. Het aantal vliegvlugge jongen steeg daardoor van 100 naar 200! Soms vraag je je af of alle moeite niet vergeefs is, maar dit nieuws is geweldig. Het liefst keren tapuiten terug naar de plek waar ze zijn opgegroeid, maar omdat ze nu met meer zijn, zoeken ze hun heil elders. Ik heb geluk met de hulp van Frans Langelaan die, net als ik, gegrepen is door de tapuit en er veel vrijwillige uren insteekt. Heel fijn, want nestbescherming is behoorlijk arbeidsintensief.”

Pfff, al die nesten met kippengaas bespannen.

“Dat aanbrengen gaat snel. Nesten opsporen is veel tijdrovender! Maar met de telescoop en verrekijker komen we een heel eind. De vogels zijn geringd en we onderhouden goed contact met andere natuurbeheerders langs de kust. Vandaar ook dat we weten dat de populatie zich verspreidt. Ik ben voorzichtig hoopvol. Nu nog het duinkonijn terug! Want tapuiten broeden graag in konijnenholen.”

Het konijn – en dus ook de tapuit - terug in het duin?

Waar het konijn floreert, zie je dikwijls de tapuit terugkeren. Tim heeft dan ook zijn hoop op gevestigd op nieuwe maatregelen om de schrikbarend lage konijnenstand te verbeteren. Na jarenlang onderzoek naar de complexe oorzaken, gaan verschillende natuurbeheerders wilde konijnen in de duinen uitzetten. Mocht dit succesvol zijn, dan heeft de tapuit – en met hem andere grondbroeders als de boomleeuwerik en de graspieper - minder te duchten van de predatoren. Tim: “Tot 2014 hoefden we nog geen nesten te beschermen, omdat de konijnenstand goed was. Konijnen zijn namelijk bulkvoer voor buizerds, torenvalken, vossen en bunzingen. Als die er onvoldoende zijn, gaan ze over op ander voedsel, waaronder vogels en hun nesten.

Blijven beschermen

Zo lang het konijn nog schaars is, blijven Tim Zutt en Frans Langelaan in de Noordduinen de nesten beschermen. Tim: “De kustduinen zijn van essentieel belang voor de tapuit. Alleen in Drenthe komen ook tapuiten voor, maar dat is een strikt gescheiden populatie van de onze. We hebben jaarlijks contact met elkaar, vandaar dat ik weet dat de stand daar stabiel is en niet stijgt. Dit vogeltje blijft me bezighouden. Het kost me vele uren, maar het is spannend om nesten op te sporen, te ringen, te tellen. Zie het als jacht, maar dan onschuldig. Met onze bescherming kunnen we iets betekenen voor de stand.” Dat blijkt! In 2018 werden er in de Noordduinen 28 broedende paartjes geteld, in 2022 40 stuks en nu, halverwege juni, al ruim 50.

Wij & Wadvogels

Het project in het Amstelmeer is een project van Landschap Noord-Holland en Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier en een activiteit van ‘Wij & Wadvogels’. In het meerjarige samenwerkingsprogramma ‘Wij & Wadvogels’ werken Het Groninger Landschap, It Fryske Gea, Landschap Noord-Holland, Natuurmonumenten, Rijksuniversiteit Groningen, Staatsbosbeheer, The Fieldwork Company, Vogelbescherming Nederland en de Waddenvereniging aan het herstel van gezonde vogelpopulaties in het Waddengebied. ‘Wij & Wadvogels’ wordt mogelijk gemaakt door het Waddenfonds, het ministerie van LNV en de drie Waddenprovincies.