QR-bordjes op Buitenplaats Leyduin

Bijzondere elementen op Buitenplaats Leyduin

1. Huis Leyduin

Huis Leyduin is in 1921 door de architect Andries de Maaker in opdracht van de familie Dorhout Mees gebouwd. De bankiersfamilie woonde er tot 1939 met hun vijf kinderen, huisknecht, chauffeur en dienstmeisjes. Het Huis nog authentiek. Op de benedenverdieping zijn de keuken en vier stijlkamers. Ze zijn geschikt – en te huur – voor speciale gelegenheden zoals een familiebijeenkomst, vergadering of receptie te houden. De bovenverdiepingen worden verhuurd aan diverse bedrijven.Informatie over huur van zalen in Huis Leyduin. In het boekje ‘Leven op Leyduin vindt u veel meer interessante informatie over Leyduin en haar bewoners door de jaren heen. 

2. Juffershuis of Tweelinghuis

Dit zomerhuis uit 1796 is het oudste gebouw van Buitenplaats Leyduin. Het heet Juffershuis of Tweelinghuis en is een Rijksmonument. Twee halfzusters van Jacob van Lennep woonden er tientallen zomers. In 2016 is het door Landschap Noord-Holland grondig gerestaureerd en vanaf maart 2017 in gebruik als restaurant met vier gastenkamers. Gasterij Leyduin

3. Koetshuis

Dit Koetshuis is in 1874 gebouwd samen met twee dienstwoningen. Hier werden de paarden gestald en de koetsen naar binnen gereden. Let op de verschillende hoogte in de deuren. Ook leuk zijn de twee paardenkoppen op de gevel die in 2016 zijn gerestaureerd.
Ook het grote huis stond destijds hier, op het grote grasveld voor het Koetshuis. Het Koetshuis is sinds 2003 in gebruik door de boswachters van Landschap Noord-Holland. Vanuit hier beheren zij Leyduin en 26 andere natuurterreinen in het zuiden van Noord-Holland.

4. Zwarte Schuur

De Zwarte Schuur is een in Nederland zeldzaam voorbeeld van een Amerikaanse barn. Deze schuur werd gebruikt als stal en hoorde bij de boerderij die hier vroeger stond tussen de Schuur en het Juffershuis. De ‘grup’ voor de koeienmest is nog aanwezig. Het opknappen van de Zwarte Schuur was (na het Koetshuis) het tweede grote restauratieproject dat Landschap Noord-Holland oppakte op de Buitenplaats. De Zwarte Schuur is thans in gebruik als opslag voor materialen van de boswachters van Landschap Noord-Holland.

5. Belvedère

Wanneer deze Belvedère is gebouwd staat niet vast, maar het moet vóór 1798 zijn geweest. Het sfeervolle gebouwtje staat op een kunstmatige verhoogde heuvel en vroeger had je uitzicht op de Noordzee aan de ene kant en op het – toen nog water van de – Haarlemmermeer aan de andere zijde. Het is gebouwd in gotiserende stijl met spitsboogvensters en -nissen en kantelen langs de bovenzijde. In 2015 geheel opgeknapt met steun van de Provincie Noord-Holland en vele andere fondsen en daardoor nu weer veilig te bezoeken.

6. Ooftkelder

Ooftkelder vermoedelijk uit de 18de eeuw. Het werd gebruikt voor het opslaan van fruit en groenten, in oud-Hollands ooft genoemd. In ijskelders gebeurde de koeling door ’s winters ijs uit de vijvers te zagen en in de kelder te laten smelten. Hier werd waarschijnlijk alleen de lage temperatuur onder de grond benut. De kelder is nu ingericht als winterverblijf voor vleermuizen in winterslaap.

7. Renbaan

In 1901 werd er op dit 17de-eeuwse landgoed Woestduin een paardenrenbaan aangelegd naar ontwerp van tuinarchitect L.A. Springer. Het 17de-eeuwse buitenhuis Woestduin werd tot hotel verbouwd. En er werden een tribune met café, een totalisatorshuisje (om weddenschappen af te sluiten) en een paardenstal gebouwd. De stal staat er nog steeds, de restanten van het totalisatorhuisje vormen nu een zitbank. De tribune is afgebroken. Landschap Noord-Holland zorgt ervoor dat de contouren van de renbaan in hoofdlijnen zichtbaar blijven.
In februari 1909 verbood de gemeente Bloemendaal het houden van koersen op zon- en feestdagen. Doel hiervan was de beteugeling van de goklust, die ongekende vormen zou hebben aangenomen. De baan werd wel de "vloek van Kennemerland" genoemd. Men ging toen noodgedwongen op zaterdag koersen, maar dat was funest voor de publieke belangstelling omdat vrijwel iedereen destijds een zesdaagse werkweek had.

8. Cascade en Leybeek

In de Leybeek is een dam met cascade gebouwd in de 18de-eeuw. Door de 3 schuiven in te stellen, kon men zorgen voor een hoog peil aan de westkant, zodat er een klaterende waterval te zien was aan de oostkant van de dam. Dit was een feestelijk gebeuren en leuk om de gasten op het landgoed te vermaken. Landschap Noord-Holland zal in 2017 de beek laten baggeren zodat de waterkwaliteit verbetert.

9. Kaukasische vleugelnoot

De vleugelnootboom groeit van nature in Azië. De vruchten hebben twee vleugeltjes waardoor de zaden verspreid kunnen worden door de wind. Vleugelnoten groeien snel en hebben een brede kroon. Ze zijn nauw verwant aan walnoten. Deze is imponerende boom is geplant in de tijd dat het Juffershuis werd gebouwd, net vóór1800. De boom is omgewaaid, en daar waar de takken de grond raken is de boom weer ontsproten. Ook uit de wortels ontstaan nieuwe uitlopers, zodat één boom een heel woud kan vormen.Er staat een hekje om de stam heen om de boom te beschermen. De vleugelnoot is al zeer oud en reageert niet goed op beschadigingen van de bast. Houdt u een oogje in het zeil dat de kinderen er niet op gaan klimmen?

10. Vinkenbaan

Op het deel van de Buitenplaats dat Vinkenduin heet, zijn de restanten van een vinkenbaan terug te vinden. Op een vinkenbaan werden elk jaar duizenden vinken gevangen met netten die men vanuit een vinkershuisje dichttrok. De vangst was bedoeld voor consumptie. De overvliegende vinken werden naar de grond gelokt met vinken in kooitjes. Om te bereiken dat deze flink zongen in de herfst, werden ze maanden in het donker gehouden. Wanneer ze dan in de herfst naar buiten werden gebracht dachten ze dat het voorjaar was en zongen ze als of het een lieve lust was. Met de Vogelwet in 1912 kwam er een einde aan deze – naar onze huidige opvattingen – barbaarse praktijk.

11. V1-lanceerinrichting

Deze betonplaat die kortgeleden onder een dikke laag bladeren en zand tevoorschijn kwam, is onderdeel van een V1 lanceerinrichting op de Buitenplaats. Deze ligt precies in de richting van Londen. Men gaat er vanuit dat dit een richtpunt is geweest, als hulpmiddel om de af te schieten raket goed te kunnen richten. Het is niet bekend of deze locatie daadwerkelijk is gebruikt om raketten af te schieten. In Woestduin ligt nog een betonbaan die mogelijk ook dateert uit WOII.
De V1 (ook wel V-1) was het Duitse wapen uit de Tweede Wereldoorlog en het eerste onbemande straalvliegtuig ter wereld. Het was de voorloper van de latere kruisvluchtwapens, hoewel deze meestal met een raketmotor werden uitgerust. In totaal zijn er meer dan 30.000 V1's geproduceerd. Het merendeel werd vanuit Nederland afgeschoten.
De V van V1 staat voor Vergeltungswaffe (vergeldingswapen).

12. Opstelplaatsen auto’s Duitse militairen van V1-lanceerinrichting

Langs de weg legde de Duitse bezetter in de Tweede Wereldoorlog acht “Tarngaragen”, verdekte garages, aan waar auto’s, raketten en materialen onder dekking geparkeerd konden worden. Ze zijn nog te herkennen als uitgegraven parkeervakken. Het waren militairen die hier gelegerd waren i.v.m. de V1 lanceerinrichting die verderop op Leyduin was aangelegd. Huis Leyduin was gedurende de oorlogsjaren door de Duitse bezetter gevorderd.

13. Grenspalen

Op Buitenplaats Leyduin zijn in totaal zes natuurstenen grenspalen. Hier zijn er drie bij elkaar geplaatst. Twee met de inscriptie Romswinckel uit 1701. Eén met de inscriptie DTH, vermoedelijk 18de-eeuws ergens op de Buitenplaats neergezet door David ten Hove. De grenspalen dateren uit een tijd dat er nog geen Kadaster fungeerde. Met de schier onverwoestbare palen werden de grenzen van eigendommen en/of jachtvelden voor iedereen duidelijk zichtbaar gemarkeerd.

14. Spiegelvijver of Paardenvijver

Deze rechthoekige vijver is aangelegd voor een optisch effect. Vanuit het noorden bezien spiegelde de beukenlaan in het water en deze laan leek daardoor veel langer. Vandaar de naam Spiegelvijver. Vanaf 1901 werd de vijver een onderdeel van de paardenrenbaan die hier werd aangelegd. De paarden konden hier drinken en zo ontstond de tweede naam van deze vijver.

15. Boomgaard bij de Kakelye

In de boomgaard staan 24 appelbomen. Deze boomgaard is een restant van de oude moestuin van Vinkenduin. Het gebouwtje waar het informatiepunt in is gevestigd is de voormalige appelschuur. Hier staan ouderwetse hoogstamfruitbomen: de zijtakken beginnen op een hoogte van ongeveer 1.80 meter. De teelt van hoogstamfruit is in de commerciële fruitteelt in de jaren vijftig en zestig verdwenen en overgenomen door de teelt met laagstamspillen. Daarmee dreigde een schat aan oude fruitrassen te verdwijnen uit het Nederlandse landschap, wat zowel cultuurhistorisch als ecologisch een groot verlies zou zijn. Gelukkig is in de amateurfruitteelt veel van dit erfgoed behouden gebleven.
In dit boomgaardje staan diverse oude appelrassen zoals de Keuleman, Sterappel, Notarisappel, Jacques Lebel en de Court Pendu maar ook de Groninger Kroon, Glorie van Holland, Lemoenappel, Rode van Boskoop, Bramley’s Seedling, Dijkman’s Zoet. Bijzonder is ook de Manpad Glorie. Zo wordt ook hier een bijdrage geleverd aan het behoud van oude rassen met hun bijzondere smaken en eigenschappen. In 2016 zijn de laatste 6 appelbomen geplant.
De snoei van de bomen vindt drie tot viermaal per jaar plaats. Eerst in de winter om te zorgen dat er licht en lucht in de kroon blijft en er voldoende bloeiende scheuten komen. Daarna kan er nog bloesem- en fruitdunning plaats vinden en wordt er in de zomer gesnoeid als correctie op de wintersnoei. Het doel is steeds om door middel van snoei de boom te blijven verjongen en een goede vruchtkwaliteit te bevorderen. Oorwurmen zijn goede luizenbestrijders. In de bomen hangen bloempotjes met stro waar de oorwurmen kunnen schuilen.
Sommige appelbomen bestuiven zichzelf, maar er zijn ook appelbomen die andere bomen nodig hebben voor de bestuiving. Insecten zoals bijen zijn nodig om het stuifmeel te verspreiden. In de boomgaard staan bijenkasten die een aantal bijenvolken gaan huisvesten. Ook is er een sierappel aangeplant, die vaak een krachtige bestuiver is.

16, 17 en 18 Wildsprong

Een ree of damhert kan via deze wildsprong weer terugkeren op de Buitenplaats Leyduin. De buitenplaats verlaten via deze wildsprong is niet mogelijk. De boswachters van Landschap Noord-Holland proberen zo schade bij de bollenboeren te voorkomen. Een kwestie van burenhulp. In totaal zijn er drie wildsprongen op de zuidelijke grens. Vooral in de tijd dat hier veel damherten rondliepen waren ze nuttig.