Zoogdieren op het Balgzand

Vogelparadijs bij Den Helder trekt ook andere dieren aan

Het Balgzand staat bekend om de duizelingwekkend grote aantallen vogels die afkomen op het voedsel in de Noord-Hollandse Waddenzee. Het gebied is afgesloten voor publiek, zodat de vogels niet worden verstoord. Van deze rustige omstandigheden profiteert ook hele reeks aan andere dieren. Onze natuurgids en fotograaf Leo Hofland heeft de voorkomende zoogdieren op een rijtje gezet. Een verrassend en indrukwekkend overzicht.

Tekst en foto's: natuurgids Leo Hofland

Haas

Regelmatig brengen we verslag uit over de resultaten van onze HVP-tellingen op het Balgzand. Zoals te verwachten gaat dit dan vooral over vogels. Maar de tellers noteren ook wat er bijvoorbeeld aan zoogdieren wordt gezien. “Zoogdieren…….?” zult u denken. Jazeker: wat te denken van hazen. Er zwerven er altijd wel enkele rond op de dijk en de schorren. In een ver verleden telden we er ooit 95!

Vos

Ook geen onbekende soort is de vos. Het is zeker niet zo dat we er elke telling een of meerdere zien maar gesignaleerd worden ze zeker en zoals u weet: hun aanwezigheid is bepaald niet onopgemerkt gebleven. Denk bijvoorbeeld aan het van Ewijksluisschor. Daar zijn alle broedvogels verdwenen door aanwezigheid van Rein. Vol weemoed denken we terug aan de tijd dat er onder andere 5.000 paar kokmeeuwen domicilie hadden gekozen op bovengenoemd schor.

Zeehond

Wat we ook noteren is: hoeveel zeehonden we zien. Dit doen we niet omdat het noteren van de aantallen van dit zoogdier een wetenschappelijke bijdrage levert aan de monitoring hiervan; wat wel het geval is voor de registratie van het aantal en soorten van vogels. De resultaten hiervan gaan naar SOVON.

Wij vinden het vermeldenswaardig om te weten wat er naast vogels nog meer kan worden gezien. De officiële tellingen van zeehonden wordt gedaan vanuit vliegtuigen en boten. Vanuit het vliegtuig worden dan foto’s gemaakt van de platen waarop de zeehonden dan liggen. Mede doordat een aantal zeehonden is gezenderd weten we dat we dan ongeveer twee derde (2/3) van de totale populatie zien. Eén derde bevindt zich niet op de platen maar in of onder water.

Het moment van tellen is natuurlijk ook belangrijk. Bij laag water vallen de banken droog waarop de zeehonden gaan liggen. Wij, de tellers van Balgzand, tellen altijd met hoog water. Dan liggen de banken normaal gesproken niet droog. Maar tijdens de decembertelling van 2019 was het water op Balgzand bijzonder laag. Het gevolg: veel drooggevallen zandbanken waarop we veel zeehonden konden waarnemen: een totaal van 344! N.B. het aantal gewone zeehonden in de Nederlandse Waddenzee wordt geraamd op 11.000 dieren.

Hermelijn, wezel en andere, kleine zoogdieren

Soms wordt er een hermelijn gesignaleerd. Ook een bunzing is wel eens waargenomen. Tijdens het vangen van kleine zoogdieren werden zo’n tien jaar geleden bovendien bosmuis, veldmuis, dwergmuis, bosspitsmuis en wezel gevangen. In het verleden zagen we ook regelmatig konijnen. Omdat deze hun holen groeven in de dijk en daarmee de zeewering ondermijnden was het Hoogheemraadschap daar niet blij mee. Daar is dus actie tegen ondernomen en deze zien we tegenwoordig nog maar onregelmatig op Balgzand. Naast genoemde zoogdieren kwam in het verleden ook de bruine rat in soms grote aantallen op het Balgzand voor. Hoe algemeen deze soort momenteel is op de schorren van het Balgzand is echter onduidelijk.