Weidevogelseizoen 2023 geeft weer een beetje hoop

2023 lijkt een beter broedseizoen voor de weidevogels

De officiële cijfers van het weidevogelseizoen 2023 zijn er nog niet. Onze experts en vrijwilligers hebben wel al een indruk vanuit het veld en de eigen natuurgebieden. Dankzij alle inspanningen van vrijwilligers, boeren en natuurorganisaties lijkt het dit jaar een beter broedseizoen voor de weidevogels. Vooral voor kievit en grutto. Het natte voorjaar zorgde voor voedsel en rust. De scholekster had wat meer last van de droogte in mei en juni, hun broedseizoen begint nu af te lopen. Er zijn over het algemeen meer kuikens gezien. De verschillen per weidevogelgebied in Noord-Holland zijn groot. In de gebieden waar agrarisch natuurbeheer werkt, gaat het meestal goed. Predatie blijft echter een probleem.  

Agrarisch natuurbeheer werkt

In de Noord-Hollandse gebieden waar het met de grutto gemiddeld goed gaat – zoals op Marken, in de Bovenkerkerpolder en in de Ronde Hoep – blijkt het agrarisch natuurbeheer goed te werken. Hier zie je duidelijk de effecten van bijvoorbeeld aanleg van natte weilanden en greppels (plasdras), plaatsen van vossenrasters met wildcamera’s en laat maaien. “Daar waar boeren uitgebreide beheerpakketten afsluiten, zoals in Ronde Hoep, zie je dat dat helpt. Boeren ontvangen hier een compensatie voor natuurvriendelijke maatregelen", zegt Nienke Kwikkel (Programmamanager Landschap Noord-Holland). Er is al jarenlang veel maatschappelijke discussie over de effectiviteit van agrarisch natuurbeheer. ‘Het is effectief als je het op gebiedsniveau regelt”, stelt Kwikkel. “Op een aantal plekken kan dat niet en dan is het knap lastig om alle voorwaarden voor een goed leefgebied te realiseren.” 

Soms verrassend goede resultaten  

Uit provinciaal onderzoek blijkt al dat het gebied van de Stichting De Hooge Weide in Castricum het meest succesvolle weidevogelgebied (90 hectare) van Noord-Holland is. Waar op gangbaar boerenland 27 territoria van weidevogels per 100 hectare worden geteld, werden op de terreinen van de Hooge Weide 260 paartjes weidevogels geteld. Het is het resultaat van jarenlange intensieve inzet van de vrijwilligers van de stichting. Ook ‘op’ Marken gaat het goed dankzij effectieve maatregelen. Hier zijn zelfs gruttoparen met twee tot drie kuikens gezien.  

Predatiedruk blijft hoog 

De eerlijkheid gebied ook te zeggen, dat de aantallen weidevogels achteruit blijven gaan. In sommige weidevogelgebieden, bijvoorbeeld ‘op’ Wieringen is de predatiedruk zo hoog dat de vogels lastig hun jongen groot kunnen krijgen. En door de droogte in mei konden de kuikens moeilijk insecten vinden, hun belangrijkste voedselbron. Predatoren als de vos, en nu ook hermelijnen, eten soms in een nacht een heel weiland met eieren of kuikens leeg. 

In november weten we meer 

Nienke Kwikkel: “Zoals gezegd, pas aan het einde van dit jaar weten we pas hoe het de weidevogels dit jaar in Noord-Holland precies is vergaan. Dan zijn alle tellingen van de vrijwilligers binnen en kunnen we conclusies trekken. De eerste cijfers van vrijwilligers zijn net binnen en laten minder predatieverliezen bij kievit en scholekster zien en eerdere (succesvolle) legsels grutto. Het positieve geluid zullen de mensen in één derde van de gebieden niet herkennen. En de kuikens worden geteld vlak voordat ze gaan vliegen. Ook daarna kan er nog van alles misgaan. Dat speelt in alle jaren, maar dit jaar kan het beeld weleens extra vertekend zijn, omdat we een droge periode achter ons hebben en er weinig insecten waren".