Voorzichtig positief over advies Remkes

Remkes benadrukt noodzaak om uitstoot stikstof fors te reduceren, en pleit voor een zonering van de landbouw

Op woensdag 5 oktober presenteerde Johan Remkes zijn advies over de stikstofcrisis met het rapport ‘Wat kan wel'. Landschap Noord-Holland is voorzichtig positief over het rapport, welke evenwichtig is, en een eerste stap kan zijn op weg naar een nieuwe toekomst voor de landbouw.

Reductiedoelen blijven staan en dat is goed nieuws voor natuur

Remkes is duidelijk: de stikstofuitstoot moet omlaag en 50% reductie in 2030 blijft dan ook als doel staan. Tussentijds wordt bovendien de staat van de natuur gemeten. Dit is goed nieuws voor de natuur. Het rapport is duidelijk: nu geen discussie over de einddatum maar snel beginnen, en over een paar jaar kijken of er aanpassing nodig is, onder strenge voorwaarden.

Stilstand is achteruitgang

Elke dag waarin er geen maatregelen worden genomen maakt het probleem voor de natuur groter en moeilijker oplosbaar. De stikstofuitstoot moet nu echt omlaag. Het voorstel om dat versneld te doen middels een aanpak van circa 500 tot 600 piekbelasters is daarom positief. Juist deze piekbelasters veroorzaken veel schade aan de natuur. Nu de uitstoot verlagen, geeft lucht in het verdere proces om ook op provinciaal niveau de doelen te halen. Daarnaast geeft het perspectief aan een grote groep overige agrarische ondernemers. Vrijkomende grond kan gebruikt worden door de buurman die wil extensiveren of voor het inrichten van natuur- of landschapsgrond.

Naar verwachting zijn er in Noord-Holland een beperkt aantal agrarische piekbelasters. Uit eerdere analyses blijkt dat er met name in de binnenduinrand enkele veeteeltbedrijven zijn waarvan relatief veel stikstof terecht komt in de duinen. De twee grootste piekbelasters op het gebied van stikstofdioxide staan wel in onze provincie: Tata Steel en Schiphol. Remkes pleit er voor om niet alleen maatregelen te nemen voor de landbouw, maar ook voor de industrie. Landschap Noord-Holland steunt dit, en gaat er dan ook van uit dat er ook naar de industriële uitstoot wordt gekeken.

Kritische Depositiewaarde: geen oude schoenen weggooien voor je nieuwe hebt

Stikstofneerslag is niet de enige maatstaf om natuurkwaliteit mee aan te kunnen duiden, maar wel een heel belangrijke. Landschap Noord-Holland staat in principe positief tegenover het uitwerken van een bredere meetmethode om de staat van de natuur te kunnen weergeven. Alleen door breder te meten, kunnen we breder sturen op resultaat voor de natuur. We moeten echter oppassen dat we geen oude schoenen weggooien voor we nieuwe hebben. De ‘bredere maatstaf’ moet juridisch en ecologisch getoetst en geborgd zijn voor hij wordt gebruikt. De kritische depositiewaarden blijven altijd een belangrijk onderdeel van deze nieuwe methode. De waarden zijn gebaseerd op decennialang wetenschappelijk onderzoek, en geven aan onder welke hoeveelheid stikstofneerslag er schade ontstaat voor de natuur. Tot er een nieuwe houdbare maatstaf is, blijft de kritische depositiewaarde de enige juridisch geborgde methodiek voor het beoordelen van vergunningen.

Landbouwakkoord kan deel van de oplossing zijn

In het rapport wordt voorgesteld om een landbouwakkoord te sluiten tussen alle partijen. Dit kan positief zijn. Het is noodzakelijk dat er breder wordt gekeken dan alleen de landbouw zelf, en bijvoorbeeld ook de supermarkten een bijdrage gaan leveren. Tegelijkertijd mag het opstellen van dat akkoord niet tot verdere vertraging leiden: hoe langer je wacht, hoe verder de natuur verslechtert.

Perspectief en samenwerking

Remkes stelt voor om de huidige stikstofkaart te vervangen door nieuwe regionale kaarten. Door per gebied voor een duidelijke richting te kiezen, ontstaat er duidelijkheid voor de agrarische sector. Elk gebied geeft ruimte voor een andere vorm van landbouw met een eigen verdienmodel die past bij de eisen die lucht, natuur, water en bodem stellen. In rode gebieden is ruimte voor intensieve landbouw ('bulkproductie”) gericht op de wereldmarkt. Gele en oranje gebieden zijn gebieden rond Natura-2000 gebieden, of waardevolle landschappen. Hier dient de overheid de bedrijven te steunen, door bijvoorbeeld grond aan te kopen en opnieuw onder nieuwe voorwaarden uit te geven via een grondbank. Of door het betalen van maatschappelijke diensten. Hierdoor is het mogelijk om minder vee per hectare te houden, waardoor de uitstoot van stikstof naar beneden gaat. Groene gebieden liggen in of direct rond natuurgebieden.

De zonering van de landbouw in vier gebieden komt overeen met eerdere plannen voor landschapsgrond, en overgangszones rond natuurgebieden. Landschap Noord-Holland steunt deze invalshoek, en ziet dit als een belangrijk kans voor de oplossing. In de komende maanden dient de provincie een “Provinciaal Programma Landelijk Gebied” op te stellen. Onze organisatie hoopt dat de voorgestelde “keuzerichting” een onderdeel wordt van dit programma. De oplossing van de stikstofcrisis moet vooral in de gele en oranje gebieden rond de natuurgebieden worden gezocht.

Wachten op kabinetsreactie

Het is nu wachten op de kabinetsreactie op het advies van Remkes. Landschap Noord-Holland kijkt er naar uit om samen met boeren, overheden en andere sectoren te werken aan de uitvoering in de gebieden zelf. Hierdoor kan niet alleen de natuur herstellen, maar ontstaat er ook duidelijkheid en ondernemingsruimte voor het bedrijfsleven. Remkes geeft met dit advies alvast een duidelijke richting aan, het is aan het kabinet om de weg te leiden.

Meer lezen over ons standpunt stikstof