Toename soortenrijkdom op plekken in Ilperveld

Volop dopheide en struikheide

Boswachter Bas Rijs kijkt opgewekt om zich heen wanneer hij in zijn beheerboot dwars door natuurgebied het Ilperveld vaart: “Er is veel moois te zien, zoals dopheide en struikheide die massaal weer terug groeit na intensief beheer in het gebied. De eerste resultaten zijn veelbelovend. Ook is er volop kruidengroei in de veenmosrietlanden en deze zomer was zelfs in de nieuw aangelegde oeverbescherming bloeide het al uitbundig. Echt overweldigend. Mooie plas dras gebiedjes zijn ontstaan, die aantrekkelijk zijn voor water- en moerasvogels en op sommige eilanden groeit weer veenmos. Maar we zijn er nog niet, voor compleet herstel van de natuur is er nog een weg te gaan!”

Groot onderhoud in natuurgebied Ilperveld werpt vruchten af

Even terugblikkend, twee jaar geleden gingen wij flink aan de slag in het Ilperveld om de verruiging tegen te gaan. Werkzaamheden zoals afplaggen en petgaten uitgraven moesten de effecten van te veel stikstofneerslag een halt toe roepen en de oorspronkelijke planten en bijbehorende insecten weer een kans geven. Ook werden 8,5 oevers hersteld in deze unieke veenmosrietlanden om het kavellandschap en agrarische functie te behouden. Allemaal met budget van de provincie Noord-Holland en het Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling en dat maakt een groot verschil.

Boswachter Bas Rijs: “Door het plaggen en petgaten graven ontstaan weer mooie plas dras gebiedjes, die aantrekkelijk zijn voor water- en moerasvogels. Op sommige eilanden zien we mooie ontwikkelingen, eerst was er verzuring en boomopslag en nu groeit er veenmos terug, daarvoor hebben we het gedaan! Op 1 locatie groeien er kruiden zoals koekoeksbloem, zonnedauw en gewone waternavel.” Bij het herstellen van de afkalvende oevers zijn ook zaden van veenmosrietland gebruikt, Bas vertelt enthousiast: “De natuurvriendelijke oevers die we met wiepen hebben gemaakt zijn deze zomer al super bloemrijk. Nooit gedacht, zó vol kruiden en bloemen zoals grote kattenstaart en lisodde. Deze planten moeten oever stevig maken en die ontwikkeling is al goed zichtbaar.”

Dopheide en struikheide is massaal aan het terug groeien

Delen van het Ilperveld gingen twee jaar geleden nog gebukt onder exoten zoals de cranberry, ook die is flink aangepakt. Boswachter Bas is verrast: “De dopheide en struikheide is massaal aan het terug groeien, positief! De komende tijd blijven we opkomende exoten zoals de cranberry handmatig wegwerken, samen met vrijwilligers, een intensief karwei.”

In het Ilperveld was duidelijk zichtbaar dat petgaten en rietlanden aan het verlanden waren en wanneer een sloot in 20 jaar langzaam steeds meer dicht groeit: dan ontstaat er uiteindelijk bos. Sommige slootkanten maait het Landschap nu met speciale apparatuur, dat is kostbaar mààr nodig. Boswachter Bas: “In die sloten ontstaan daardoor drijvende kraggen en zo creëren we nog meer veenmosrietland. We zien in bepaalde delen dat de heide zich goed herstelt en ons doel is dat die heidegroei zich verder uitbreidt tot aaneengesloten stukken. Via maaibeheer blijven andere delen geschikt voor weidevogels.”

Er speelt nog veel meer in het Ilperveld!

In Nederland is de waterkwaliteit over het algemeen slecht. Boswachter Bas: “Wij proberen op kleine schaal, in onze eigen natuurgebieden verbeteringen mogelijk te maken en op allerlei manieren goede waterkwaliteit te creëren.” In een aantal watervakken is Landschap Noord-Holland daarom testen aan het doen door te baggeren. Dit wordt gefinancierd vanuit een Rijksprogramma, speciaal voor Europees beschermde natuur. Bas vertelt verder: “Voor werkzaamheden die komende winter starten is al onderzoek naar de aanwezige vissoorten gedaan. Dit visonderzoek laat zien dat in het ene vak karper en brasem zit en in het andere vak zijn veel snoeken, bittervoorn èn kleine modderkruiper. Deze laatste twee soorten willen we hier dolgraag hebben, ze zijn in 3 van de 7 onderzoeksvakken aangetroffen, dus we doen er alles aan om het hun naar de zin te maken.” Ook hiervoor is de provincie Noord-Holland medefinancier.

Goed beheer heeft effect, maar schoon water en minder stikstof zijn nodig

Boswachter Bas Rijs: “Ik ben blij dat onze inspanningen effect hebben. We gaan door met ons werk om de natuur te helpen herstellen. Maar om het herstel duurzaam te maken, moeten de oorzaken van de achteruitgang wel worden aangepakt.”

Uit een recent advies van de ecologische autoriteit blijkt dat er nieuwe maatregelen nodig zijn naast het verbeteren van het beheer. Vooral de slechte waterkwaliteit is een probleem, net als de vervuiling door stikstof. In het advies wordt voorgesteld om het water in het natuurgebied te scheiden van het mestrijke water in de landbouwgebieden.