Reactie op nieuwe stikstofvoorstellen kabinet

Op woensdag 13 november heeft Landschappen NL (landelijke koepelorganisatie alle provinciale landschappen), mede namens Natuurmonumenten, Natuur- en milieu, WNF, Vogelbescherming, Vlinderstichting en SoortenNL, in een brief aan het kabinet haar reactie gedeeld op de nieuwe stikstofvoorstellen. Lees hieronder onze reactie.

Stikstofuitstoot: maatschappelijk probleem

Stikstof is een ecologische ramp voor de toch al kwetsbare natuur in Nederland. De vraag die nu voorligt is of de voorgestelde maatregelen ook zullen gaan leiden tot het noodzakelijke herstel van de biodiversiteit. In dit verband past de opmerking dat de natuur niet ophoudt bij de geografische grens van Natura2000 gebieden. Ook buiten dit netwerk, op het boerenland, in de stad en in het water, vinden planten- en diersoorten hun weg. Ook daar ondervindt de biodiversiteit schade van de deken van stikstof die over het land uitgerold is. Ook voor deze natuur komen wij op en daarom moet de stikstofuitstoot omlaag.

We beseffen dat het kabinet nu maatregelen voor de korte en zeer korte termijn heeft gepresenteerd. Op zichzelf kunnen die een direct effect hebben op de stikstofuitstoot. Desondanks kunnen we nog bij lange na niet spreken van een structureel positief effect op de biodiversiteit. Daarom wachten wij de lange termijnvoorstellen van het kabinet af.

In haar toelichting sprak minister Schouten over ‘flexibilisering’. Bepaalde natuurdoelen zouden in kleine gebieden onhaalbaar zijn en dus beter elders gerealiseerd kunnen worden. Als natuurorganisaties bestrijden wij het beeld dat deze doelen onhaalbaar zijn. We kunnen het halen als we ook deze kleinere gebieden inbedden in een robuust netwerk van onderling verbonden gebieden. De geopperde flexibilisering is dus overbodig - en het kabinet zou zich bij haar lange termijn voorstellen moeten concentreren op het realiseren van dat robuuste natuurnetwerk en op voldoende middelen voor beheer en ontwikkeling daarvan.

Opmerkelijk vinden wij de aankondiging van het kabinet in gesprek te gaan met de Europese Commissie over het aanpassen van de beschermde status van bepaalde Natura2000 gebieden. Het netwerk van Natura2000 gebieden is de ondergrens waaraan lidstaten zich moeten houden. Bovendien vinden wij het voornemen beleidsmatig moeilijk te duiden binnen dit pakket aan korte termijn maatregelen. Ons ontgaat wat deze gang naar Brussel bijdraagt aan het acute probleem van vergunningverlening. Nog los van de vraag of deze onderhandeling enige kans van slagen heeft.

Als natuur- en milieuorganisaties kijken wij uit naar de aankondiging van de kabinetsplannen voor de lange termijn. We zijn te allen tijde bereid om over de noodzakelijke investeringen in de natuur en de biodiversiteit in gesprek te gaan. We wensen u veel wijsheid toe bij het debat.

Het zijn spannende tijden en in het politieke landschap gebeurt heel veel bij zowel de regerende partijen als in de oppositie. Zo heeft Groenlinks op 13 november een petitie gelanceerd voor mensen die een stem voor de natuur willen laten horen. 

Standpunt Landschap Noord-Holland stikstof problematiek

De grote uitstoot van stikstofverbindingen zoals ammoniak in Nederland is een maatschappelijk probleem, dat de kwaliteit van onze lucht, (drink)water en bodem ernstig belast. Dit heeft grote negatieve gevolgen voor soortenrijkdom in de natuur maar ook voor onze gezondheid.

Op 25 september 2019 verscheen het rapport “Niet alles kan” van de commissie Remkes met adviezen voor het kabinet om de uitstoot van stikstof terug te dringen en de natuur te herstellen. Landschap Noord-Holland onderschrijft de conclusies van deze commissie en vindt het tijd om de daad bij het woord te voegen.

Het stikstofvraagstuk is niet het enige indringende vraagstuk waarvoor een oplossing hoogstnoodzakelijk is. Dit geldt ook voor het klimaatvraagstuk, de teloorgang van het landschap en het verlies aan biodiversiteit. Wij zijn van mening dat het oplossen van deze problemen vraagt om een gebiedsgerichte en integrale aanpak waarbij alle relevante partijen actief betrokken zijn. De provincie Noord-Holland zou hierin naar onze mening de regie moeten nemen. Wij willen in onze natuurgebieden aan de slag, samen met alle betrokkenen, waaronder de agrariërs die veelal als pachter een belangrijke rol kunnen spelen bij de realisatie van natuurdoelen. Wat voorkómen moet worden is polarisatie. Het stikstofvraagstuk vraagt ook om structurele veranderingen in beleid en in wet- en regelgeving. Wij zien het rapport van de commissie Remkes als een uitgestoken hand: die uitdagingen gaan we graag samen aan.

Ons standpunt samengevat

• Zorg voor vermindering van stikstofuitstoot bij de bronnen: landbouw, luchtvaart, autoverkeer, scheepvaart, industrie.
• Zet in op gebiedsgerichte en integrale aanpak, met name rond de kwetsbare Natura2000-gebieden.
• Zet in op het verduurzamen van de landbouw.
• Houdt vast aan herstelmaatregelen in bestaande natuur.