Klimop als voedselbron en schuilplek

Het hele jaar door!

Half oktober wordt de naderende winter steeds voelbaarder. Zomervogels zijn weggetrokken, bomen en struiken verdorren en de dagen worden donker. Het is de tijd waarin eigenaren of vrijwilligers in parken, tuinen, en overige natuur volop aan de slag zijn met zagen, snoeischaren en maaimachines. Ze storten zich met extra energie op planten en struiken als bramen en vogelkers, maar vooral ook klimop. Planten die niet altijd gewaardeerd worden omdat ze woekeren. Bovendien, zo is de redenering van sommigen, klimop doodt bomen. Welke betekenis heeft klimop voor onze natuur als bron van leven? 

Sleutelrol voor de biodiversiteit

Als laat in de zomer de meeste planten zijn uitgebloeid, kan de insectenwereld nog bij één grote buurtsuper terecht voor nectar: dat is de klimop. Eind augustus, begin september gonst het rond de bloeiende klimop van de bijen, hommels, zweefvliegen, sluipwespen en roofvliegen. Klimop is vanwege deze drukte de meest geliefde plant van talloze spinnensoorten. Als in het najaar bomen en struiken hun bladeren verliezen, krijgt klimop een nieuwe sleutelrol voor de biodiversiteit: die van schuil- en eetplek voor vogels en insecten.

Zie je wel eens een winterkoning in de tuin de klimop in schieten, om er dan pas vele minuten later meters verderop weer uit te komen? Precies daar vindt dit insectenetertje ‘s winters nog eten. Vogels als rans- en bosuilen, vinken, houtduiven, merels, zanglijsters, roodborsten, gaaien en mezensoorten vinden in klimop in de winter de perfecte plek om te schuilen bij slecht weer en om er veilig te slapen. Stel je maar eens die eindeloze winterse regendagen en nachten voor, of dagen met hagel en ijzel. Zonder klimop zouden velen door ontberingen, of omdat ze dan een makkelijk te vinden doelwit vormen, om het leven komen.

Klimopbessen

Aan het eind van de winter is de voedselsituatie in de natuur heel penibel voor vogels. Alle bessen zijn dan op, zaden zijn vrijwel niet meer te vinden, bomen, struiken en bloemen moeten nog ontluiken. Precies op dit dieptepunt van het voedselaanbod, zijn de klimopbessen genoeg uitgerijpt om als eten te dienen. Houtduiven, merels, zanglijsters, koperwieken en kramsvogels duiken er bovenop.

Als het voorjaar eindelijk aanbreekt en de broedtijd begint, is klimop weer de ideale nestplek voor vogels als zanglijster, merel, heggemus, vink en roodborst. Of dat nog niet genoeg is: klimop is de grote favoriet van tal van insecten. Zo is het de belangrijkste waardplant voor het boomblauwtje en wil de klimopbij alleen stuifmeel eten van deze plant. We kunnen daarom gerust stellen dat klimop het hele jaar door een levensader vormt voor talloze dieren van groot tot klein.

Snoeien; alleen als het echt nodig is

Maar ja, wat als ze bomen doden, of woekeren? Wees gerust. Gezonde bomen hebben in verreweg de meeste gevallen geen hinder van klimop. Dat komt doordat klimop geen wurgplant is, maar de boom alleen gebruikt als raamwerk om tegenop te groeien. Zieke of verzwakte bomen kunnen wel ten onder gaan aan klimop omdat ze dan de al verzwakte bladvorming kunnen hinderen. Snoei daarom alleen 'gericht' waar je bomen wil sparen die verzwakt zijn.

Snoei juist niet bij stervende of gezonde bomen. Gezonde bomen kunnen klimop heel goed hebben. En mocht je een overdaad aan klimop hebben; maak dan een selectie van bomen waar je de klimop snoeit. Bijvoorbeeld bij bomen die het moeilijk hebben of bij bomen waar de klimop door de schaduw toch geen bloemen vormt. Maar let wel op of er niet opvallend veel vogelpoep bij een boom met klimop ligt. Want dan weet je: hier wordt volop geschuild. En verder, wees vooral niet benauwd om klimop; de plant is juist een brenger en redder van leven.