Kerkuil herstelt zich licht in 2022

Het blijft spannend of deze soort zich gaat herstellen

Door: Peter Mol

In een vorig artikel over de broedresultaten van de kerkuil in Noord-Holland, stelden we een verontrustende dalende trend van deze vogel vast. Een trend die eerder op een vrije val leek. De vraag was toen of deze zich in 2022 zou voortzetten, of dat met een herstel van de muizenstand de weg naar boven weer gevonden zou worden. Kort geleden werden de resultaten van 2022 bekend. Er gloort een sprankje hoop.

Broedresultaten 2022

Met spanning keken we uit naar de broedresultaten die de kerkuilenwerkgroep Noord-Holland voor het seizoen 2022 zou bekendmaken. Wat blijkt; 2022 was weliswaar geen superjaar, maar ook beslist geen jaar dat tot louter somberheid stemt. Zeker in vergelijking met 2021, wat voor de afgelopen 10 jaar een absoluut dieptepunt was. Er kwamen toen slechts 116 kerkuil paren in onze provincie tot broeden. Afgelopen jaar waren dat er 130. Daarmee zijn we overigens nog een flink eind verwijderd van het topjaar 2019 toen maar liefst 221 kerkuilen in Noord-Holland tot broeden kwamen. Wat kunnen we uit de resultaten opmaken?

Matig aantal kuikens

Wat betreft het aantal uitgevlogen jongen is de conclusie voor 2022 eveneens; niet goed, niet heel slecht. De 130 broedparen brachten in een eerste broedsel 385 kuikens voort. Dat is een gemiddelde van 3 kuikens per broedpaar. Opvallend genoeg kwamen slechts 13 van de 130 kerkuil paren tot een 2e broedsel. Daaruit werden nog eens 43 jongen groot, wat ongeveer overeenkwam met het gemiddelde van de eerste broedronde. De weinige 2e broedsels lijken te wijzen op een laag muizenaanbod in de loop van de zomer.

Meer broedparen in Haarlemmermeer

Een uitzondering waren de drie broedparen Kerkuilen in de Haarlemmermeer, die bij het tweede broedsel wel 17 jongen grootbrachten. Een gemiddelde van 5,7 kuikens per paar, een cijfer dat hoort bij een redelijk jaar. Bekend is dat deze kerkuilen op de kort gemaaide graslanden van luchthaven Schiphol jagen. Blijkbier bieden die ook in matige tijden veel veldmuizen of wie weet is er een alternatief prooiaanbod. Hopelijk biedt Braakballen pluizen hier meer inzicht en geeft dat antwoord op de vraag waarom hier voor kerkuilen meer te eten was dan in de rest van Noord-Holland.

Weinig muizen 

Het blijft speculeren, maar mogelijk waren er in de loop van 2022 weinig muizen als gevolg van de lange periode van droogte. Die heerste van juni tot in oktober. Deze droogte had waarschijnlijk grote gevolgen voor insecten (waar spitsmuizen van afhankelijk zijn) en ook voor de kwaliteit van de graslanden (waar de veldmuis van afhankelijk is).

Herstel of verdere daling

De lichte toename van broedparen toont dat we niet direct moeten wanhopen. Het blijven de muizen die beslissend zijn. In 2022 leek het muizenaanbod aanvankelijk iets beter dan in 2021, maar dat gold vooral het voorjaar en minder voor de zomer en het najaar. Als de gebruikelijke muizencyclus doorzet, zou 2023 een verdere verbetering moeten laten zien en dus ook een toename van broedende kerkuilen. Maar niets is meer normaal in deze tijd van klimaatverandering. Ieder voorjaar of iedere zomer heeft wel iets extreems in petto. En ook de huidige landbouw maakt het leven er voor spits- en veldmuizen niet makkelijker op. Maar we moeten de veerkracht van onze muizen en uilen ook niet onderschatten. Als ze hun kans krijgen zullen ze die grijpen. Dat deden ze in 2019 en dat zullen ze weer doen. Maar dat er naast pieken ook diepere dalen zullen zijn, is eveneens waarschijnlijk. En wat de trend op langere termijn wordt moeten we afwachten. Het blijft spannend.