EU blokkeert transitie naar duurzame landbouw, Green Deal vleugellam

Transitie nodig

Onbegrijpelijk. Eerder maakte de Europese Commissie nog bekend dat de staat van de natuur in Europa een nieuw dieptepunt heeft bereikt. Toch blokkeerden het Europees Parlement en de Europese Raad van Landbouwministers vorige week de transitie naar een duurzame landbouw. Een zwarte dag voor natuur en milieu.

De landbouwministers en het Europees Parlement in Brussel kwamen overeen dat ook de komende jaren twee derde van het EU landbouwgeld naar intensieve landbouw gaat, zonder dat daar afdoende milieuvoorwaarden aan verbonden worden. Het gaat om honderden miljarden euro’s van belastingbetalers. Met deze regeling blijven de grootste relatieve bedragen naar de grootste bedrijven gaan. De broodnodige vernieuwing en verduurzaming krijgen hierdoor geen kans, concluderen Natuurmonumenten, LandschappenNL, Het Wereld Natuur Fonds, SoortenNL en de Vlinderstichting.   

Beloon boeren voor bijdrage aan ecologisch herstel

Twintig procent van de subsidies komt beschikbaar via zogenoemde ecoregelingen, wat inhoudt dat er bepaalde maatschappelijke diensten voor moeten verleend. Maar ook daar ontbreken strikte milieudoelen. Natuur- en milieuorganisaties vinden dat publieke middelen ook voor publieke doeleinden gebruikt moeten worden. De helft van de subsidies zou daarom gereserveerd moeten worden voor ecoregelingen die bijdragen aan ecologisch herstel. Op die manier worden boeren ervoor beloond als zij diensten leveren die ten goede komen van de natuur. 

Impact op de natuur

De ecoregelingen voor ecologisch herstel zouden bovendien goed geborgd moeten worden. De ervaring leert immers dat zonder dergelijke borging vergroening in de regel niet het beoogde effect heeft. Dat blijkt onder andere uit de State of Nature die de Europese Commissie daags voor de stemming presenteerde. Op basis van wetenschappelijke onderzoeken constateert het rapport dat de Europese natuur een nieuw dieptepunt bereikt heeft, waarbij de industriële landbouw met de bijbehorende stikstofoverlast, verdrogingseffecten en gebruik van pesticiden tekent voor de belangrijkste drukfactoren.

Zware wissel op natuur

Ook in Nederland trekt intensieve landbouw een zware wissel op natuur, de stikstofcrisis is hier bijvoorbeeld een gevolg van, maar ook op de biodiversiteit in het landbouwgebied zelf. Mede daarom beoogt het Nederlandse landbouwbeleid een transitie naar duurzame kringlooplandbouw. Natuurorganisaties streven naar natuurinclusieve landbouw, zeker in overgangszones rondom natuurgebieden. Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid zou moeten helpen om deze doelen te bereiken, maar de besluiten van vandaag maken dat moeilijker.

En nu?

De race is gelukkig nog niet helemaal gelopen. Aan het einde van de week hebben parlementariërs nog gelegenheid om in de marge wat te repareren in de vele honderden amendementen. Maar beter zou het zijn als de Europese Commissie dit haastig naar voren gehaalde voorstel alsnog intrekt, want de vele lapmiddelen zullen hoe dan ook geen goed doen aan de coherentie van het beleid. Om effectief te kunnen zijn zal het in lijn gebracht moeten worden met de Green Deal, de Farm to Fork strategie, de klimaatdoelen en Natura 2000. Anders blijven we investeren in zowel brandstichting als bluswerk.