Atollen in IJsselmeer is schijnoplossing

Binnendijkse natuur met zonnepanelen is echte groene energie

In de concept Regionale Energie Strategie (RES) Noord-Holland Noord zijn grootse plannen voor duurzame energieopwekking ingetekend in het IJsselmeer. De weerstand hiertegen is groot. Vanwege de landschappelijke aantasting is er weinig draagvlak bij de bewoners in de regio. Als landelijke en regionale natuur- en milieuorganisaties zijn wij hier ook faliekant op tegen gezien de schadelijke gevolgen voor de natuur en het landschap. Het voorstel voor zonne-atollen in het IJsselmeer lijkt misschien een aantrekkelijke optie, maar is voor de natuur een schijnoplossing. Daarom stellen wij een echte oplossing voor: binnendijkse achter-oevers met natuur en zonnepanelen in de Wieringermeerpolder. We vragen de bestuurders om ons voorstel over te nemen in het uiteindelijke energieplan, zodat we het IJsselmeer beschermen, in plaats van ons Blauwe Hart van Nederland verder volbouwen met windmolens, drijvende zonnepanelen of zonne-atollen.

Internationaal beschermd

Het IJsselmeer is een internationaal beschermd natuurgebied. Het is het grootste zoetwatermeer in Noordwest Europa en een cruciale plek in belangrijke vogeltrekroutes. Het heeft van Europa niet voor niets de beschermde juridische status Natura 2000 gekregen om soorten als toppereend, brilduiker, grote zaagbek en nonnetje te beschermen. Deze beschermde en bedreigde soorten zoeken de Wieringerhoek op om in groepen van tienduizenden op het grote open water te rusten en voedsel te zoeken. Alles wat ten koste gaat van het weidse open water doet hier afbreuk aan. Met de aanleg van windmolens, zonne-eilanden of atollen dreigt belangrijk leefgebied van deze soorten verloren te gaan.

Geef natuurherstel echt een kans

Ook de rijksoverheid ziet het belang van de natuur in het IJsselmeer. Niet voor niets investeert zij de komende jaren 110 miljoen euro in natuurherstel. Dat geld gaat deels naar de Wieringerhoek. Wat de natuur hier nodig heeft is een zoet-zout waterovergang en geleidelijke landwaterovergangen met een natuurlijk waterpeil en verbindingen met het achterland voor in- en uitstroom van water, vis en voedingsstoffen. Eilanden of atollen maken hier niet het verschil. En van het voorgenomen natuurherstel komt weinig terecht wanneer we het IJsselmeer op de kaart laten staan als zoekgebied voor zonne- en windenergie.

Met de aanleg van binnendijkse achteroevers met natuurlijk waterpeil in de Wieringermeer tussen Den Oever en Medemblik ontstaat er paai en opgroeigebied voor jonge vis en extra leefgebied voor vogels. Zulke nieuwe natuur biedt kansen voor duurzame energie met zonnepanelen. Eerste berekeningen laten zien dat hiermee zo’n 875 GWh productie aan zonne-energie ontstaat. Met onze oplossing zetten we de lijn door van natuurherstel van het Natura 2000-gebied, in plaats van daar toch weer een stuk van af te snoepen. En werken we aan ecologisch herstel en duurzame energieopwekking buiten Natura 2000-begrenzing. Dat is pas echt groene energie!

Binnendijkse achter-oevers opnemen in definitieve RES

De komende weken werken we ons plan verder uit en voeren we gesprekken met de provincie en gemeenten. Alle wensen en bedenkingen op de concept RES plannen worden op dit moment verwerkt. Begin volgend jaar liggen er aangepaste plannen op tafel die opnieuw de besluitvorming in gaan bij gemeenten en provincie. Op 1 juli 2021 moeten de definitieve plannen in Den Haag ingediend worden. We vragen de provincie en gemeenten voor binnendijkse achter-oevers te kiezen en deze op te nemen in de definitieve energieplannen.  Het is in ons gezamenlijke belang om echt groene keuzes te maken. Het zou toch zonde zijn als het IJsselmeer en de energietransitie in een volgende uitzending van Zondag met Lubach terecht komt.

Fred Wouters, directeur Vogelbescherming Nederland
Ernest Briët, directeur Landschap Noord-Holland
Sijas Akkerman, directeur Natuur- en Milieufederatie Noord-Holland
Willem Hellevoort, provinciaal Ambassadeur Noord-Holland Natuurmonumenten

Lees meer over Energietransitie