Beheer Huis Leyduin
Huis Leyduin wordt schoolvoorbeeld van duurzaamheid
Landschap Noord-Holland heeft niet alleen natuurgebieden in eigendom maar ook vastgoed in diverse varianten. Huis Leyduin is het topstuk. De organisatie is trots op dit rijksmonument maar het levert ook de nodige hoofdbrekens op. Want hoe houd je zo'n groot historisch pand in goede staat, en rendabel? Gebiedsmanager Frits Bekker vertelt.
Door Annemarie Bergfeld
Perfecte match
"Een schilderbeurt voor het houtwerk van Huis Leyduin kost zo een ton, de stookkosten lopen per jaar in de richting van de €30.000 en dan hebben we het nog niet over de kosten van een dak dat wel eens aan vervanging toe is. Je moet iets verzinnen om het rendabel te maken, anders moeten we geld bij het natuurbeheer weghalen. Dat kan de bedoeling niet zijn," zegt Frits Bekker. "Om het beheer van een buitenplaats als Leyduin financieel mogelijk te maken verhuren we het Huis zelf, Gasterij Leyduin en een aantal woonhuizen en verpachten we land." In feite wordt daarmee voortgeborduurd op de economische motieven uit het verleden toen een buitenplaats ook inkomsten moest genereren om te kunnen overleven. Zo verhuurt Landschap Noord-Holland sinds 2014 de tien voormalige slaapkamers op de bovenverdiepingen van de villa aan tien zzp'ers. "Er zit een coach, een organisatiedeskundige, een psycholoog..., allemaal professionals die zich met activiteiten op het sociale vlak bezighouden. Een perfecte match met het huis, dat ooit als woonhuis werd gebouwd, omdat ze als één grote familie en samen met gasten de mooie kamers en keuken op de begane grond gebruiken."
Spooky
Gedurende een aantal jaren werden de zalen op de benedenverdieping verhuurd voor feesten en vergaderingen. Uiteindelijk bleek dat niet de oplossing. "De opbrengsten vielen tegen en de meeste dagen stonden de zalen leeg. Dat gaf een spooky gevoel, ook niet prettig voor de mensen die boven werken." Het waren deze zelfde mensen die een alternatief aandroegen. Sinds 1 mei zijn zij met Landschap Noord-Holland een pilot aangegaan waarin de huurders zelf verantwoordelijk zijn voor reuring in het huis. "Twee van hen huren nu de benedenverdieping erbij en organiseren er groepsbijeenkomsten, vergaderingen, trainingen en openstellingen. Na een paar weken merkten we al dat de ziel in het huis terug was. Het lééfde weer."
Heel veel kan wél
Een honderd jaar oud pand dat bovendien rijksmonument is, betekent torenhoge kosten. Op zoek naar een manier om die kosten te reduceren, kwam Frits Bekker uit bij De Groene Grachten, dat zich gespecialiseerd heeft in het verduurzamen van historische gebouwen. "Vaak overheerst nog de gedachte dat het onmogelijk is een rijksmonument te verduurzamen. Het is lang niet altijd makkelijk maar de mensen van De Groene Grachten, opgericht door wijlen Wubbo Ockels, laten zien dat er ook heel veel wél kan.Met een nieuwe techniek kunnen bijvoorbeeld al die kleine ruitjes speciaal monumentenisolatieglas krijgen. Op zo'n manier dat je geen verschil ziet, ook niet in het hout. Dat is weer belangrijk om toestemming van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed te krijgen. Reken maar dat zulk glas een slok op een borrel scheelt in de energiekosten."
Zonnepanelen op schijndak
Achter de chique geglazuurde dakpannen gaat de zuinigheid schuil van de familie Dorhout Mees die het huis in 1921 liet bouwen. Om op de bouwkosten te besparen werden voor- en achtergevel niet naar elkaar doorgetrokken. Achter de dakpannen ligt een groot, verdiept plat dak. "Dit schijndak, zoals we het noemen, is nu een uitkomst. Het is een perfecte, verscholen plek om bijvoorbeeld zonnepanelen neer te leggen. Ook op andere fronten willen we flink verduurzamen. We denken aan wand-, plafond- en vloerisolatie en een warmteterugwinsysteem waarbij gebruik gemaakt wordt van gerecyclede binnenlucht. We willen met Huis Leyduin een schoolvoorbeeld neerzetten hoe je van een rijksmonument van deze omvang een buitengewoon duurzaam object kunt maken."
